To pytanie, wskazujące na uprzywilejowanie kraju Franków godnością starszeństwa w rodzinie chrześcijańskiej z racji czasu chrztu Francji z jej królem (Chlodwig I przyjął chrzest w r. 496), postawione temu krajowi przez papieża Polaka w 1983 r., przypomniane zostało przez dziennikarza katolickiego – red. Aymerica Pourbaix w dniu 25 czerwca[1], na kilka dni przed zapłonięciem Francji w kolejnych, tym razem bardzo silnych zamieszkach ulicznych. Odpowiedzi i uzasadnienia rozmówców padały w dwóch porządkach: historycznym oraz w porządku wydarzeń aktualnych. Historia służyła uzasadnieniom twierdzącym: „tak, pozostaje jeszcze, bo…” oraz uzasadnieniom z zastrzeżeniami: „tak, pomimo że…”.
Pierwszy typ uzasadnień potwierdzają między innymi takie fakty historyczne, jak: koronacja Karola Wielkiego na cesarza ręką samego papieża w wieku IX, zasługi działań pierwszych wielkich świętych francuskich: Dionizego, Marcina z Tours, Ireneusza z Lyonu, potem Dziewicy Orleańskiej, wypracowany przez Napoleona w 1801 r. konkordat z papiestwem, gwarantujący niezależność państwa od Kościoła. Porządek potwierdzający pozostanie kraju najstarszą córą Kościoła z zastrzeżeniami, „pomimo że”, dokumentują takie fakty historyczne, jak m.in.: konflikt Filipa Pięknego z papieżem Bonifacym VIII, doprowadzający do gallikanizmu, poparcie przez Henryka IV z Nawarry kościołów reformowanych w XVI w, niewola awiniońska papieży w wieku XIV itp.
Ważnym odniesieniem odpowiedzi pozytywnych jest wymowa aktualnych wydarzeń politycznych i kościelnych. Bezsprzecznie „tak” na to pytanie odpowiedział prezydent Francji Emmanuel Macron, prosząc duchownych o modlitwę za „nas” („priez pour nous”) w dniu wizyty w Marsylii z racji otrzymania tytułu honorowego „kanonika” (chanoine) rzymskiej bazyliki św. Jana na Lateranie. Potwierdzeniem pozostawania Francji na tej czołowej pozycji są też mądre i usankcjonowane przez Franciszka specjalnym listem pasterskim obchody 400 rocznicy urodzin wielkiego myśliciela i matematyka – Blaise Pascala, który – jak pisze papież –uczył nas wiary, a nie pozostawania w pewności, że Bóg istnieje, co jest wiedzą, nie wiarą. Potwierdzeniem pozostawania najstarszą córą Kościoła „pomimo wszystko” jest też fakt zmniejszenia się liczby święceń kapłańskich w 2023 r. (88) w porównaniu z rokiem ubiegłym (122). Bo jednak są nowo wyświęceni księża, mimo że jest ich mniej. I księża muszą się borykać z różnymi zagrożeniami, jak np. akty chrystianofobii w postaci dewastacji kościołów orsz niszczenia obiektów kultu.
Pada jeszcze wiele innych dowodów potwierdzających trwanie Francji w chrześcijaństwie, mimo wszystkich represji stosowanych wobec chrześcijan, zwłaszcza w Afryce oraz mimo modnych apostazji. Jest to chociażby fakt pierwszego po ustąpieniu arcybiskupa Aupetit uczczenia Matki Boskiej, patronki katedry paryskiej spektaklem teatralnym pt. „La Dame de Pierre” w inscenizacji Corentina Stemlera.
Najbardziej znaczącym i masowym dowodom trwania w wierze, zwłaszcza pielgrzymkom młodych ludzi, poświęca i KTO TV, i red. Pourbaix z „France Catholique” osobne programy. Więc wspomnijmy tylko, że tego roku coroczna pielgrzymka młodzieży z Paryża do Chartres liczyła ponad 16 tysięcy zapisanych osób. A jechało też wielu pielgrzymów autokarami i samochodami. Ponadto dołączało się wielu po drodze. Ile w tych sercach dokonało się nawróceń, to tylko Pan Bóg wie, choć o niektórych informują duchowni, jako że to oni byli pierwszymi słuchaczami ich spowiedzi. Te nawrócenia nie są jeszcze ujęte w rejestr. Kiedyś wspominałam w jednym z mych felietonów o pielgrzymce licealistów spod La Rochelle na przeciwległy kraniec Francji – do miejsca kultu św. Magdaleny w północnej Burgundii. W ostatnim referowanym tu filmiku student uczestniczy w pielgrzymce z Annecy do katedr swego regionu (Górna Sabaudia), a program o nienawiści[2] mówi o pielgrzymce z Lyonu do okolicznych miejsc kultu.
Zaduma nad odpowiedzią na postawione w tytule pytanie wymaga też spojrzenia na relacje Watykan – Kościół czy państwo Francji od strony cywilizacyjnej. I to zarówno od strony wkładu w te relacje samego papiestwa, jak i wkładu cywilizacyjnego kraju, o którym mowa. I tu padają słowa o zasługach Maritaina jako ambasadora Francji w Stolicy Apostolskiej w czasie wojny (będzie felieton o Maritainie). By odpowiedź na to pytanie pozostała zawsze pozytywna, relacje Francja – Watykan muszą pozostać, pomimo falowań w górę i w dół, w zasadzie pozytywne.
Poza wymienionym w przypisie programem korzystałam jeszcze z następujących źródeł:
A. Pourbaix, „Le renouveau de la foi en France passe-t-il par les prêtres?” : «En Quête d’Esprit» (Émission du 18.06.2023).
A. Pourbaix, «Fête-Dieu : la messe, un miracle?» : «En Quête d’Esprit » : (Émission du 11.06.2023).
A. Pourbaix, «Pèlerinage de Chartres» : «En Quête d’Esprit» : (Émission du 28.05.2023).
Wikipedia.
[1] To jest dzień edycji programu red. A. Pourbaix w CNEWS w ramach cyklu „En Quête d’Esprit” pt. «Catholiques français : pourquoi faut-il être romain? »
[2] Zob. program A. Pourbaix pt. «L’Église: pourquoi tant de haine?» w cyklu «En Quête d’Esprit» z 2 lipca 2023 r.
