6 lutego 2024 odbyła się debata „In vitro z perspektywy filozofii i medycyny”, zorganizowana przez Kongres Katoliczek i Katolików w Krakowie, w siedzibie krakowskiego Klubu Tygodnika Powszechnego (Kraków, ul. Pijarska 5/20). Wyrażamy naszą wdzięczność za udostępnianie tego miejsca Kongresowi.
W debacie jako dyskutanci wzięli udział: s. Barbara Chyrowicz, profesor etyki oraz lekarze ginekolodzy dr Jarosław Janeczko i dr Wojciech Osmański. Debata cieszyła się dużym zainteresowaniem, zarówno na żywo jak i online. Głos w dyskusji zabierali m.in. o. Paweł Gużyński, prof. Dorota Nalepka, biolog, dr Barbara Braun, psycholog i prof. Barbara Płytycz, biolog. Debatę moderowała pisząca te słowa.
Dr Janeczko przedstawił prezentację dotycząca niepłodności i metod stosowanych we wspomaganym rozrodzie, w tym szerzej, procedur i prawa obowiązujących przy metodzie in vitro. Następnie Siostra Profesor Chyrowicz na szerszym tle filozoficznym przedstawiła wątpliwości, jakie może sformułować etyka katolicka wobec metody in vitro. W dyskusji dłuższy głos na temat znaczenia stylu życia dla niepłodności zabrał o. Paweł Gużyński. Wystąpienie dr Wojciecha Osmańskiego było w pewnym sensie kontynuacją tego głosu, bowiem, w oparciu o najświeższe badania, dr Osmański przedstawił czynniki środowiskowe sprzyjające niepłodności, zwłaszcza u mężczyzn, oraz wpływające na zmiany w organizmie człowieka, m.in. na postrzeganie tożsamości płciowej. Poparła go w swoich uwagach prof. Barbara Płytycz. Większość pozostałych głosów w dyskusji dotyczyła szczegółowych kwestii związanych ze wspomaganym powstawaniem zarodków, ich przechowywaniem i prawa związanego z procedurami in vitro. Uczestnicy byli zgodni co do uzasadnienia stosowania metody in vitro, zwłaszcza że dr Janeczko w swojej prezentacji wskazał na fałszywe tezy i mity dotyczące tej metody, powodujące strach u potencjalnych pacjentów. Uwzględnił również rolę kobiety w procedurze in vitro, która nie powinna być sprowadzana do funkcji przedmiotowej przy pobieraniu męskiego materiału genetycznego.
Nikt z uczestników debaty nie odniósł się wprost do wątpliwości przedstawionych przez Siostrę Profesor. Z pewnością były one trudniejsze do zrozumienia niż opis procedur medycznych i sama Prelegentka zauważyła, że możliwość urodzenia dziecka znacznie przeważa w świadomości ludzi nad wątpliwościami natury ontologicznej. Zdaniem Siostry Profesor można mieć wątpliwości co do normatywnego statusu zarodka ludzkiego, co wyraźnie uwidocznia się przy zarodkach uszkodzonych. Owszem, zarodki są chronione, lecz co dzieje się z zarodkami, u których stwierdza się wady genetyczne. Jak potwierdził dr Janeczko, nie wprowadza się do organizmu kobiety takich zarodków. Druga wątpliwość, zdaniem Siostry Profesor, jest trudniejsza do zrozumienia i pisząca te słowa rozumie ją jedynie częściowo. Otóż, w procedurze in vitro, w przeciwieństwie do naturalnego poczęcia, zapłodnienie komórki jajowej jest celem tej procedury, natomiast we współżyciu seksualnym zapłodnienie może nastąpić „przy okazji” stosunku. Siostra Chyrowicz widzi ten aspekt jako nadmierną „władzę” nad człowiekiem. Szereg osób nie zgodziło się z takim poglądem, wskazując na podobną „władzę” przy podawaniu narkozy czy ratowaniu życia przez lekarzy.
Debata przebiegała w atmosferze szacunku dla faktów, z którymi, jak powiedziała Siostra Profesor, nie dyskutuje się. Również, na szczęście, prawie wszystkie komentarze były życzliwe i pełne uznania dla podjęcia przez Kongres tematu wspomaganego rozrodu wobec prawdziwej „pandemii” niepłodności.
Wykład dr n. med. Jarosława Janeczko na temat In Vitro z perspektywy medycyny
