KONGRES Katoliczek i Katolików

Nasze opinie

Kościół katolicki w pluralistycznym społeczeństwie

Kościół katolicki w pluralistycznym społeczeństwie

„Godność człowieka” i „dobro wspólne” – te dwa pojęcia przewijają się we wszystkich opracowaniach poszczególnych Grup naszego Kongresu Katoliczek i Katolików.

Świat jednolicie chrześcijański był ideałem przedsoborowej nauki społecznej, lecz współczesny pluralistyczny świat uniemożliwił realizację tego ideału. Jan XXIII i Sobór Watykański II zbudowali nową podstawę nauki społecznej Kościoła poprzez oparcie jej na podstawach personalistycznych – na osobie ludzkiej i jej podwójnej godności: naturalnej, wynikającej z faktu samowiedzy i wolnej woli jednostki ludzkiej, a także nadprzyrodzonej, wynikającej z aktu stworzenia na wzór i podobieństwo Boga oraz odkupienia przez Chrystusa. Zarówno w dyskursie świeckim jak i posoborowym dyskursie katolickim podstawą wszelkiego ładu społecznego są prawa człowieka wywodzące się z jego niezbywalnej godności. Jan XXIII w encyklice „Pacem in Terris” przedstawia listę praw podstawowych zgodną z prawami sformułowanymi w Powszechnej Deklaracji Praw człowieka ONZ.

Prawa człowieka zatem mogą stanowić podstawową płaszczyznę porozumienia – solidarności i koncepcji dobra wspólnego w pluralistycznym zsekularyzowanym społeczeństwie. Roszczenie Kościoła katolickiego do kształtowania życia i moralności całego społeczeństwa powoduje pogłębianie podziałów społecznych,  a więc zanik jakiejkolwiek solidarności i koncepcji dobra wspólnego. To zaś jest całkowicie sprzeczne z nauką Kościoła po Soborze Watykańskim II.

Wspólnota  katolicka, Kościół jest dla nas miejscem schronienia i obserwacji otaczającego nas zsekularyzowanego świata pozbawionego świętości. My wierzymy w świętość – w transcendencję. Wiara w zbawczą ofiarę Jezusa Chrystusa jest dla nas, katolików źródłem radości i nadziei. Jesteśmy jednak przekonani, że jeżeli nasza wspólnota ma pozostać żywym środowiskiem wiernych, to musi odrzucić dogmatyzm i klerykalizm (oczywiście nie dogmaty prawd wiary), a oprzeć się na prawdzie o wolności sumienia oraz przyrodzonej i nadprzyrodzonej godności człowieka, którą powinniśmy szanować u wszystkich – bez względu na kolor skóry, narodowość, płeć, wykształcenie.

Nie odrzucamy dyskursu świeckiego. Staramy się go zrozumieć i tolerować jako stanowiący ład polityczny, społeczny i ekonomiczny w państwie, w którym żyjemy.

Jednak dyskurs religijny również powinien być obecny w społeczeństwie obywatelskim. Może być ważnym źródłem kultury politycznej i obywatelskiej. Chcemy, by odgrywał twórczą rolę we wspólnym życiu pluralistycznego społeczeństwa.

Nauka społeczna Kościoła zawarta w dokumentach soborowych i encyklikach jest pełnym adekwatnym opisem ładu społecznego. Może naszym zdaniem stać się żywym i ważnym źródłem kultury, dla dobra wspólnego – musi być jednak głoszona w nauczaniu polskiego Kościoła katolickiego, a nie ignorowana.

Jaki jest nasz cel?

Chcemy uzyskać twórczy wkład Kościoła w budowę dobra wspólnego w pluralistycznym społeczeństwie.

Chcemy pokazać, że rozdział Kościoła od państwa, tak jak jest to ujęte w Konstytucji i naszych dokumentach, jest niezbędnym krokiem do przywrócenia Kościołowi autorytetu przynajmniej wśród wiernych.

Oddzielenie Kościoła od państwa jest warunkiem koniecznym ratowania katolicyzmu w Polsce, ale jest to warunek niewystarczający. Warunkiem koniecznym jest też pełne rozliczenie z przestępstwami pospolitymi w Kościele.

Kościół musi przestać ograniczać się jedynie do wskazywania podstawowych zasad moralnych – potrzebne jest wskazywanie wiernym sensu, celu i wartości życia tu i teraz, na tym świecie i w tej rzeczywistości.

Ogólnikowa krytyka sfery profanum nie wystarczy. Chcemy, by Kościół pomógł wiernym odpowiedzieć na pytanie, jak żyć, a nie tylko opowiadał, co jest prawdą absolutną.

My jako ludzie wierzący jesteśmy przekonani o chrześcijańskim zakorzenieniu współczesnego świeckiego państwa prawa, opartego na koncepcji przyrodzonej godności człowieka i jego wolności – co Sobór Watykański II i personalistyczne podejście Jana Pawła II stawiają w centrum nauczania społecznego.

Uważamy zatem, że najważniejszym politycznym zadaniem religii katolickiej w budowaniu ładu społecznego w pluralistycznym społeczeństwie jest teologiczne wspieranie politycznej filozofii praw człowieka.

Będziemy organizowali debaty o nurtujących nas, katolików problemach społecznych. Liczymy na udział w nich teologów i ekspertów od poszczególnych zagadnień społecznych, osób wierzących i niewierzących – ale wspólnie zatroskanych o budowanie ładu społecznego.

O autorze

Jacek Szymanderski, Jan Rodowicz

Jacek Szymanderski - socjolog i były senator dwóch pierwszych kadencji III RP. Jan Rodowicz - koordynator grupy Troska o Ład Społeczny KKiK.

Zostaw komentarz