Współczesna Francja nie ustępuje znacząco miejsca młodszym w chrześcijaństwie krajom Europy pod względem ilości wyniesionych na ołtarze gorliwych wyznawców i męczenników. Przybywa zwłaszcza tych ostatnich za sprawą terrorystycznych, antykatolickich praktyk Wielkiej Rewolucji Francuskiej i Komuny Paryskiej. Wspominano już na tych łamach o wielu zamordowanych w tych czasach duchownych, czekających na beatyfikacyjną ich nobilitację, o ogłoszeniu błogosławionymi przez Piusa XI w 1906 r. 16 karmelitanek (w związku z Bernanosem), zgilotynowanych w 1794 r., o procesie beatyfikacyjnym siostry Ludwika XVI – Elizabeth i czekającym na ten proces kilkuletnim synku Ludwika XVI. Niedawno, ściślej 24 kwietnia 2023 r., byliśmy świadkami beatyfikacji pięciu księży  męczenników Komuny Paryskiej. Fakt ten poprzedzony był w 2012 r. beatyfikacją zgilotynowanego w 1793 r. norbertanina francuskiego oraz wszczęciem procesu kanonizacyjnego błogosławionej zakonnicy Anne-Marie Rivier.

Nie zapominajmy, że również aktualna chwila dziejowa Francji dostarcza przykładów męczeńskich śmierci księży i dewastacji kościołów. Od 2016 r. dokonano trzech takich mordów. Jeden z zamordowanych przy ołtarzu w kościele na przedmieściu Rouen w Normandii – ks. Jacques Hamel – obdarzony został przez Franciszka przyspieszonym procesem beatyfikacyjnym, a uroczystość wmurowania tablicy ku czci męczennika w piątą rocznicę jego śmierci uświetniła obecność prezydenta Macrona. Franciszek nie jest papieżem ograniczającym znacząco wynoszenie na ołtarze tych, którzy na to zasługują. By przypomnieć tylko – poza wymienionymi wyżej – kanonizację rodziców św. Tereski z Lisieux w 2015 r., niedawną kanonizację Karola de Foucaulda, wszczęcie procesu beatyfikacyjnego siostry św. Tereski, czy Jérôme’a Lejeune’a – lekarza, ojca rodziny (ale nie tej, z której pochodzi znany w Polsce francuski badacz autobiografii Philippe’a Lejeune’a) i innych.

Doniosłe fakty historyczne, w których oddają życie za wiarę gorliwi jej wyznawcy, dostarczają przykładów aktów beatyfikacji zbiorowych. Francja poszczycić się może wspomnianym w tytule aktem wyniesienia na ołtarze jednocześnie pięciu księży męczenników. Byli to księża: Henri Planchat (najpopularniejszy spośród wymienionych), Frézal Tardieu, Marcellin Rouchouze, Polycarpe Tuffier, Ladislas Radigue. Rozstrzelani zostali 26 maja 1871 r. w zemście za masakrę dokonaną przez przeciwników Komuny Paryskiej. Komuna Paryska była rewolucją paryżan, aktem zmitologizowanych postaw lewicowych w łonie ugrupowań o takim profilu politycznym po kapitulacji Francji w wojnie z Prusami. Trwała od 18 marca do 28 maja 1871 r. Miała charakter gwałtowny i antyklerykalny. W sumie zginęło ok. 20 księży (różne źródła podają różne liczby). Zginęło też 36 żandarmów i czterech cywili. Zdewastowano wiele kościołów, opactw i cmentarzy.

Proces beatyfikacyjny pięciu męczenników Komuny trwał 127 lat. Na marginesie tego faktu przypomnijmy, że dużo krócej trwał podobny proces zbiorowy męczenników francuskich duchownych na tle wydarzeń politycznych. To proces dotyczący beatyfikacji siedmiu trapistów z Tibhirine w Algierii u stóp Atlasu, zamordowanych na fali eskalacji konfliktu islamskiego. To bohaterowie filmu Xaviera Beauvois pt. „Ludzie Boga”. Proces odbył się w 2018 r.

Beatyfikowani w kościele Saint-Sulpice księża uznani zostali za męczenników, ponieważ zginęli w obronie wiary, którą głosili mimo grożącej im śmierci. Byli nieugięci i oddani swej misji, pełni cnót i prostoty, rozmodleni, zawsze w pobliżu najbiedniejszych. Ksiądz Planchat wraz z pozostałymi księżmi wyznaczał obszary Paryża dla każdego z nich do opieki nad kloszardami i innymi bezdomnymi. Przed śmiercią prosili o chwilę czasu na modlitwę. Tłumaczyli podopiecznym, że są z nimi tu, by przygotować im wieczność, która zaczyna się już teraz. Księża ci dawali przykład właściwego modelu księdza, aktualny teraz i zawsze, na ulicach Paryża i wszędzie.

Regina Lubas-Bartoszyńska

Korzystałam:

Program A. Pourbaix prowadzony przez Véronique Jacquier w CNEWS, w cyklu „En Quête d’Esprit” pt. «Quand la Commune martyrisait les prêtres », z dnia 23 kwietnia 2023 r.

Program Cyrila Lepeigneux w KTO TV pt. „Béatification de martyrs durant la Commune” z 22 kwietnia 2023 r.

Wikipedia.