Nie jest to spojrzenie na trwający Synod o synodalności z perspektywy dokonań Kościoła na etapie diecezjalnym czy kontynentalnym. Chodzi wszak o optykę medialną Synodu bez względu na jego poziom, choć niektóre programy telewizji katolickiej akcentują poziom diecezjalny. Media sprawdzają wykonanie zadań Synodu podjętych na wcześniejszym jego etapie i odsłaniają nowe horyzonty działań.
Podjęte przez Synod prace mają charakter egzystencjalny, jeśli możemy użyć tego terminu, a także duchowy. Obydwa wymiary zresztą przenikają się wzajemnie.
Spośród wielu zadań synodalnych wybija się doniosłe dla społeczeństwa francuskiego pytanie o dokonania Kościoła w sprawie raportu CIASE (Commission Indépendante sur les Abus Sexuels de l’Église), dotyczącego nadużyć seksualnych księży, w rok po jego przedłożeniu odpowiedniej władzy. Redaktorka programu KTO TV p. Philippine de Saint-Pierre[1] pyta abp. Reims, Érica de Moulins-Beauforta o to, co Kościół zrobił w tej sprawie, czy jest jakaś poprawa w Kościele, czy są zmiany na lepsze. Długa odpowiedź arcybiskupa jest raczej pozytywna. Padają liczby odszkodowań otrzymanych przez ofiary nadużyć seksualnych i pedofilii księży, rozmów z nimi oraz innych spotkań. Arcybiskup informuje o utworzeniu Trybunału Karnego, który sprawdza wywiązywanie się Kościoła z obowiązków karnych. Redaktorka zwraca uwagę na istnienie innych nadużyć księży: o charakterze duchowym, psychicznym, przemocowym i na potrzebę utworzenia też dla tych przewin jakiegoś trybunału. To, co Kościół francuski czyni w sprawie raportu CIASE, powinno prowadzić do poprawy relacji Kościoła ze społeczeństwem, do transformacji samego Kościoła. Czy tak się dzieje i w jakim stopniu, to pytanie numer jeden drugiego etapu Synodu w wymiarze nazwanym powyżej – egzystencjalnym.
Ten wymiar Synodu obejmuje również drugą stronę problemu raportu: samych księży diecezjalnych, trochę lekceważonych przez hierarchię, nierzadko zniechęconych do swej pracy i jej nadmiaru w terenie obejmującym zazwyczaj kilka odległych parafii; księży pozbawionych właściwej formacji seminaryjnej i częstszych spotkań z biskupem miejscowym. W dyskusji na ten temat zwraca się uwagę na wielkie poświęcenie wielu młodych kapłanów, zmuszonych wieść życie nienaturalne i na potrzebę uczynienia dyskusji na temat zniesienia celibatu nieodkładalną (inlassable)[2].
Proponowane „leki” na te niedostatki Kościoła to już drugi wymiar Synodu: duchowy. Pogłębianie duchowości we wszystkich możliwych obszarach to najogólniej rozumiane podstawowe lekarstwo dla duchowieństwa, połączone z ożywianiem pamięci o wybraniu i lasce powołania.
Równie szeroko rozumianym zasadniczym problemem tego wymiaru Synodu jest walka dobra ze złem. Poszukuje się dobra we współczesności, dostrzega nową falę nawróceń na katolicyzm we Francji, zwłaszcza wśród muzułmanów, ale Wojciech Bonowicz chyba łudzi się, że „dobro znów zrobiło krok naprzód”[3].
Odwieczną figurą tego problemu jest postać Archanioła, zwłaszcza zwycięskiego Michała. To bardzo francuski Archanioł[4], strzegący wejścia do kraju od północy[5] na szczycie wzniesionego na morskim wzgórzu opactwa Saint-Michel – już od legendarnego dotknięcia palcem w głowę biskupa Avranches, św. Auberta w 709 r. i spowodowania równie legendarnego świecenia jego czaszki. Ten cud krajobrazowy i architektoniczny, jakim jest opactwo Mont Saint-Michel, ma swoje skromniejsze, przypominające dobro odpowiedniki w Paryżu, zwłaszcza fontannę św. Michała i kościół pod jego wezwaniem, a także stację metra. Przeciwną figurą, symbolizującą zło, jest szatan Lucyfer, apokaliptyczny, pokonany przez Dobro – Antychryst.
We Francji o założeniach i kierunku drogi Synodu przypominają księża oraz katolickie media. Wyrazistym tego przykładem jest powtórzenie w październiku br. jednego ze spotkań księży ze świeckimi, wypełniającymi po brzegi kościół w Paray-le-Monial w 2021 r. Kapłan wyraźnie mówi, po co jest to spotkanie, jaki jest cel Synodu i czego Bóg oczekuje od uczestników drogi synodalnej. Czyni to poprzez objaśnianie rozdział po rozdziale adhortacji papieża Franciszka pt. „Amoris Laetitia”[6], wydanej u progu Synodu. Kierunek – dobro, niebo – wskazują programy KTO TV o muzyce sakralnej jako „bramie do nieba”, „odrobinie finesse[7] niezbędnej do życia wewnętrznego, odkrywającej sekrety Boga” itd. Przybliżanie muzyki sakralnej uznał red. A. Pourbaix za środek reewangelizacji Francuzów. Podobnie czynią to programy o mowie Boga do nas, najlepiej w ciszy, o czym przekonywał sam Karl Rahner, jak i o konieczności troszczenia się o rozwój własnego życia wewnętrznego, czego ideę szerzyli sulpicjanie. W obręb prac synodalnych wszystkich etapów i wymiarów włączają się jakże liczne we Francji akcje misyjne, szczególnie aktywne wśród najuboższych w kraju i w Afryce, podejmowane przez różnorodne stowarzyszenia religijne. Będą się mnożyć zapewne pomysły dziennikarzy katolickich i duchowieństwa w szerzeniu idei synodalnych w obydwu wymiarach. Na ile starczy entuzjazmu i wiary, że w tym świecie, przygniatanym realną wojną, widmem zimna, biedy i zagrożeń klimatycznych, „odrobina Dobra” przeważy szalę zła, pokaże czas i refleksja posynodalna.
[1] Zob. program tej redaktorki w KTO TV pt. Un an après la CIASE. Entretien avec Mgr Éric de Moulins-Beaufort, wrzesień 2022 r.
[2] Zob. program Étienne’a Loraillère pt. Malaise chez les prêtres diocésains? Cykl „Sans langue de buis”. KTO TV. Wrzesień 2022.
[3] Wojciech Bonowicz, „Znikająca pięta”. „Tygodnik Powszechny” nr 41, 2022, s. 39.
[4] Zob. program red. Aymerica Pourbaix pt. Anges et Démons. Cykl „En Quête d’Esprit”, CNEWS, wrzesień 2022.
[5] Od południa, w Marsylii, nad Morzem Śródziemnym, też w postaci świątyni wzniesionej na wzgórzu, strzeże Francji jej cudowna Brama – „Notre Dame de la Garde”.
[6] Zob. program pt. Amoris Laetitia un enjeu de conversion personnelle par le Père Philippe de Forges, KTO TV, wrzesień 2022.
[7] Zob. program red. Aymerica Pourbaix pt. La musique sacrée, une porte au ciel. Cykl „En Quête d’Esprit”, CNEWS, październik 2022.
