Oczekuję od mojego Kościoła radykalnej zmiany praktyki i dyscypliny Sakramentu pojednania. Zaklinanie rzeczywistości w postaci wołania, aby „konfesjonał nie był miejscem tortur, ale doświadczeniem miłosierdzia”, nie stanowi przeszkody dla szerzących się patologii, które są skutkiem obowiązującej nauki Kościoła w tym zakresie.

Przeżywany właśnie Okres Wielkanocny oraz zbliżający się czas I Komunii Świętej, które nieodłącznie wiążą się z koniecznością przystąpienia do spowiedzi, to dobra okazja do zajęcia zdecydowanego i otwartego stanowiska w kwestii tak ważnego sakramentu. Będzie to również praktyczne zastosowanie „Deklaracji wolności w Kościele Katolickim”, zaproponowanej przez Grupę „Relacje Duchowni-Świeccy” w ramach prac Kongresu Katoliczek i Katolików.

Indywidualna, uszna i systematyczna spowiedź w takiej formie, jaką obecnie znamy, jest wynikiem historycznego procesu. Jej początki można odnaleźć w pierwotnym Kościele, ale faktycznie powstała, gdy Eklezja miała już kilkusetletnią tradycję, która doskonale obchodziła się bez tej pobożnej praktyki. Spowiedź została oficjalnie zatwierdzona dopiero w XIII wieku, a jej rzeczywiste upowszechnienie jest już sprawą zupełnie świeżej daty. O ile jednak źródła biblijne i podbudowa teologiczna tego sakramentu są raczej solidne (choć nie wolne od kontrowersji), to już sposób jego sprawowania, warunki przystępowania i zakres zobowiązania do korzystania z niego może być przedmiotem swobodnej dyskusji i korekty w zależności od kontekstu społecznego, wiedzy o człowieku, etapu rozeznania Kościoła, stopnia dojrzałości chrześcijanina oraz jego różnorakich osobistych uwarunkowań.

Ten kontekst jest mianowicie ambiwalentny. Sakrament pojednania może być wartościową, wyjątkową, owocną i niedającą się niczym zastąpić praktyką, która oczyszcza, podnosi i wzmacnia chrześcijanina na jego ziemskiej drodze ku pełnemu zjednoczeniu z Bogiem. Może jednak też stać się (i jakże często tak się dzieje) narzędziem duchowej opresji, przyczyną psychicznego cierpienia, traum i chorób, miejscem utraty zaufania do Kościoła, a nawet wstępem do najokrutniejszych zbrodni. Ponieważ czynniki, które decydują o tym, czym w danym przypadku stanie się doświadczenie spowiedzi, mają zakres zarówno systemowy jak i indywidualny, poniższe zmiany wydają się absolutnie konieczne i wyjątkowo pilne:

1. odejście od uznawania, że spowiedź jest warunkiem przyjęcia lub aktywnego udziału w udzielaniu innych sakramentów;
2. rezygnacja z drugiego przykazania kościelnego;
3. uznanie, że spowiedź jest przywilejem, a nie obowiązkiem chrześcijanina;
4. ustanowienie zakazu sprawowania spowiedzi dla osób poniżej 15-go roku życia;
5. organizacja nabożeństw pokutnych dla osób, które nie mogą lub nie chcą przystępować do spowiedzi;
6. ograniczenie (poza sytuacjami wyjątkowymi) prawa do sprawowania sakramentu pojednania tylko do tych duchownych, którzy odbyli indywidualną psychoterapię u certyfikowanego, niezależnego specjalisty;
7. wprowadzenie jakiegoś rodzaju superwizji dla tak upoważnionych duchownych;
8. uczynienie kursu psychologii i nauk pokrewnych niezbędną, ważną i obszerną częścią edukacji seminarzystów.

Tym wszystkim krytykom, którzy zechcieliby odrzucić te oczekiwania, uzasadniając to twierdzeniem, że jestem zwolennikiem „psychologizmu”, „dobroludzizmu”, „modernizmu”, „pluszowego chrześcijaństwa”, „życia lekkiego, łatwego i przyjemnego” oraz że hołduję filozofii „głaskania po główce” i lekceważę rzeczywistość grzeszności człowieka, od razu odpowiadam, żeby raczyli dostrzec różnicę między świadomością indywidualnie popełnionego zła a uznaniem się za „niegodnego”, między osobistą oceną moralną własnego czynu a koniecznością żałowania za czyny, których nie tylko nie uznaje się za złe, ale odwrotnie, za pełne dobra i miłości, między zwróceniem się o pomoc w życiowych trudnościach do kompetentnego duchownego a przymusem obnażania najintymniejszych obszarów duszy wobec przypadkowego, niedojrzałego, pozbawionego empatii i oderwanego od życia kapłana, wreszcie między pobudzeniem refleksji moralnej dziecka w sprawie dzielenia się słodyczami z rodzeństwem a kierowaniem przez obcego dorosłego dysponującego autorytetem i władzą w warunkach, które czynią dziecko bezbronnym, uwagi dziecka na to, gdzie i ile razy się dotyka i jaką czerpie z tego przyjemność.

W pierwszym (w każdym z wymienionych przypadków) mamy do czynienia z dojrzewającym podmiotem moralnym, człowiekiem sumienia i godnością osoby ludzkiej, a w drugim z bezwolnym przedmiotem, uległym poddanym, biernym niewolnikiem, dominacją, opresją, przemocą i gwałtem.

GWAŁTEM!