Nawrócenie Ernesta Psichariego (1883 – 1914), pisarza, oficera francuskiej armii kolonialnej dojrzewa i dokonuje się w Afryce, na Saharze, jednak duchowy zwrot w życiu młodego człowieka poprzedzały ważne wydarzenia w kręgu najbliższych mu osób, zwłaszcza przyjaciół.

Ernest Psichari był wnukiem Ernesta Renana i synem uczonego hellenisty, Jeana. Wychowany w domu znamienitych intelektualistów francuskich obojętnych religijnie młody Ernest nie poszukuje wiary. Ważnym wydarzeniem w życiu czternastolatka jest sprawa Dreyfusa, wobec której rodzina zajmuje jednoznaczne stanowisko prodreyfusowskie. „Dreyfusizm” w tamtym czasie oznacza głębokie pragnienie sprawiedliwości, a dla młodego Ernesta jest pierwszym doświadczeniem żarliwego uczestnictwa w polityce. Oczywiście tak młody człowiek pozostaje pod wpływem postawy rodziców, niemniej jego wsparcie dla oskarżonego to coś znacznie więcej niż milcząca, bierna aprobata poglądów najbliższych mu osób.

Podczas tej walki będzie go wspierał jego najlepszy przyjaciel, Jacques Maritain, którego poznaje po raz pierwszy w 1889 roku w Liceum Henryka IV i który dla Ernesta już na zawsze pozostanie autorytetem. Starszy o rok Maritain wywarł na niego decydujący wpływ ze względu na swą intelektualną dominację i temperament. To on przedstawił go Charles’owi Péguy; w latach 1901 – 1903 Psichari, Péguy i Maritain uczestniczą w wykładach Bergsona w Collège de France. Przyjaźń Maritaina i Psichariego jest poddana próbie w 1904 roku, kiedy Maritain poślubia Raïsę Oumançoff i oboje zostają doprowadzeni do wiary i chrztu przez Léona Bloy. Młody Psichari nadal jest przywiązany do antyklerykalizmu i pisze w swoim liście skierowanym do Geneviève Favre, matki Jacquesa Maritaina, że ​​filozoficzny mistycyzm, nawet chrześcijański jest przez niego akceptowany, ale idea przyjęcia chrztu i nawrócenia na katolicyzm bardzo go zaskakuje.

Po ukończeniu służby wojskowej, Ernest Psichari wstępuje w szeregi armii i w 1906 roku wyjeżdża do Konga, a w 1909 roku już jako absolwent szkoły oficerskiej wyrusza do Mauretanii. Owocem literackim dwóch wojskowych misji kolonialnych są cztery utwory, pośród których Podróż centuriona (1916) jest postrzegana przez krytyków jako nowoczesna powieść czy raczej esej psychologiczno-religijny. W utworze tym Maxence, alter ego Ernesta, przeżywa przemianę duchową, która dokonuje się w szczególnym kontekście: fizyczne i metafizyczne doświadczenie pustyni, pragnienie transgresji doczesności, wreszcie apologia żołnierstwa i krzewienia misji cywilizacyjnej tak drogiej Ernestowi Renanowi, dla którego owa misja jest pierwszorzędnym celem kolonizacji dokonywanej przez Francję. W Podróży centuriona Maxence ujawnia kolejne etapy swego nawrócenia i pokazuje moc wypraw wojskowych do Afryki – to właśnie one kształtują nowy model żołnierza francuskiego, odkrywającego przywiązanie do Francji podczas niebezpiecznych wypraw na odległym od rodzinnego kraju terytorium, człowieka odpowiedzialnego, zatroskanego losem swojego ojczystego kraju, skupionego wewnętrznie, poszukującego Absolutu.

Po duchowych zmaganiach na pustyni i przemyśleniach słów nawróconych przyjaciół, a zwłaszcza Maritaina, wróciwszy do kraju w 1913 roku, Ernest Psichari przystępuje do Pierwszej Komunii Świętej. Kiedy wybucha I wojna światowa, jest już katolikiem, który zdecydował się na wstąpienie do nowicjatu Ojców Dominikanów. Pragnie podjąć studia teologiczne w „Angelicum” w Rzymie, ale wzywa go ukochana armia  – 22 sierpnia 1914 roku ginie podczas bitwy w Rossignol w Belgii w służbie Bogu i Francji.

Korzystałam z bibliografii:
W. Folkierski, Mieczem i krzyżem. Ernest Psichari: myśl, sztuka, życie, Księgarnia św. Wojciecha, Poznań 1935.
R. Girardet, L’idée coloniale en France, de 1871 à 1962, coll. « Pluriel », Paris 1978.
F. Neau-Dufour, Ernest Psichari: l’ordre et l’errance, Les Éditions du Cerf, Paris 2001.
E. Psichari, Le Voyage du centurion, Éditions Louis Connard, Paris 1922.
E. Renan, Histoire et parole, Robert Laffont, Paris 1984.