Trzecim aspektem, do pogłębienia którego zaprasza nas papież Franciszek w ramach ogłoszonego synodu, jest misja. Jak jednak ma się misyjność do synodalności?
Kościół ze swej natury jest misyjny. „Wiara samolubna nie jest prawdziwą wiarą”, powiedział kiedyś Benedykt XVI. Kościół nie istnieje dla samego siebie. Nie istnieje tylko po to, by zachowywać siebie oraz ustanowione „odwieczną tradycją” swoje struktury i zwyczaje. Jako Kościół jesteśmy powołani, abyzanieść światuDobrą Nowinę o miłości Boga do człowieka. Jezus mówił: „Idźcie na cały świat….” W Evangelii gaudium (15) papież Franciszek przypomina nam, że paradygmatem każdej działalności Kościoła powinno być misyjne „wyjście”do świata.
Tożsamość misyjna Kościoła jest tożsamością wszystkich jego członków. Wszyscy za sprawą chrztu stajemy się uczniami-misjonarzami. Co ważne, a co mocno podkreśla dokument z Aparecidy, jesteśmy nimi nie tylko indywidualnie, ale również razem jako Lud Boży. Lud Boży jako całość jest podmiotem ewangelizacji. (Aparecida 157). I tu wybrzmiewa już synodalność, która opiera się na współuczestnictwie wszystkich, co jest wynikiem rozumienia Ludu Bożego jako jednego, niepodzielnego Ciała Chrystusa.
Misja jest prawem i odpowiedzialnością każdego z nas, tak świeckiego jak i duchownego. Jak mówi Jan Paweł II w Redemptoris missio, „konieczność dzielenia tej odpowiedzialności przez wszystkich wiernych nie jest jedynie kwestią apostolskiej skuteczności, ale stanowi obowiązek i prawo oparte na godności wynikającej z chrztu świętego”.
W praktyce polskiego Kościoła to dzielenie się odpowiedzialnością, jak wszyscy wiemy, wygląda różnie. Świeccy wielokrotnie nie podejmują się ważnych zadań, ponieważ nie posiadają odpowiedniej formacji lub nie znajdują w swoich parafiach czy diecezjach miejsca na wyrażanie siebie i działanie, co stanowi skutek nadmiernego klerykalizmu, który ich marginalizuje. W swojej tożsamości ucznia-misjonarza są zdecydowanie zbyt mało misjonarzami. Duchowni z kolei powinni rozwinąć w sobie świadomość bycia uczniami, którzy nie są samowystarczalni, nie są autorytetami w każdej dziedzinie. To otworzyłoby ich na współpracę z innymi i dzielenie się odpowiedzialnością. Potrzeby misyjne świata, każdej diecezji, parafii są przecież tak wielkie, że grzechem jest niewykorzystanie przez duchownych i hierarchów bogactwa charyzmatów i talentów, jakimi dysponują wierni świeccy.
Zastanawiając się nad relacją między synodalnością a misją, warto poruszyć jeszcze dwie kwestie.
Po pierwsze, misyjna tożsamość Kościoła przenika wszystkie jego aspekty. Wszelkie struktury kościelne, wewnętrzne dynamizmy i procesy, sposoby sprawowania władzy mają za zadanie wspierać misję Kościoła w świecie. Począwszy od godzin funkcjonowania biura parafialnego do decyzji podejmowanych w watykańskich kongregacjach. Nie ma innego celu niż ten, by świat doświadczył miłości Boga i uwierzył. Toteż synodalność nie jest dla samej siebie, lecz na służbę misji. Celem ciał synodalnych (rad parafialnych, diecezjalnych, synodów) nie jest wyłącznie organizowanie Kościoła, ale wprowadzenie go w stan misji. Istotą partycypacyjnych procesów synodalnych jest zrealizowanie marzenia Boga o dotarciu do wszystkich.
Po drugie, misja ewangelizacyjna Kościoła dokonuje się zarówno poprzez działanie jego instytucji, jak i przez te instytucje same w sobie. Np. zwołany przez papieża synod podejmie różne decyzje i działania ewangelizacyjne, ale jednocześnie już sama formuła synodu jest ewangelizująca, gdyż jest ludzkim odbiciem komunii Boga w Trójcy Św. Synodalność wyznacza bowiem sposób relacji w Kościele, który jest misyjny z natury, bo ukazuje Boga; jest profetycznym sposobem zamieszkiwania świata i wspólnej pracy Kościoła w tym świecie.
Podsumowując, synodalność jest zaproszeniem wszystkich ochrzczonych do uczestnictwa w Kościele. Uczestnictwa nie jakiegokolwiek, ale przenikniętego duchowością komunii, wymagającą postaw słuchania, dialogu, pokory, poszukiwania prawdy itp. Żyjąc w ten sposób, jako Kościół stajemy się obrazem Boga, którego „nikt nigdy nie widział, ale który trwa w nas, gdy miłujemy się wzajemnie”. A to właśnie jest naszą misją.
L. Trichet; Le synode diocésain; Cerf-Les Editions Fides, Paris, 1992
J.R Villar; Sinodalidad: Pastores y fieles en comunión operativa; Scripta Theologica 48, 2016; https://revistas.unav.edu/index.php/scripta-theologica/article/view/7330/7179
Dokument końcowy V Ogólnej Konferencji Episkopatów Ameryki Łacińskiej i Karaibów; Aparecida, 2007
Międzynarodowa Komisja Teologiczna; Synodalność w życiu i w misji Kościoła; 2 marca 2018
Papież Franciszek; Evangelii gaudium; 2013
Zobacz również:
ABC synodalności. Cz. I: Uczestnictwo
